จะกินยาตอนไหนดีนะ

เวลาอ่านซองยา หลายท่านอาจสงสัยว่า ยาที่ระบุว่า “กินก่อนอาหาร” ควรกินก่อนอาหาร
กี่นาที หรือสามารถกินหลังอาหารแทนได้หรือไม่ หากลืมกิน และหากบนซองยาระบุว่า
“กินหลังอาหาร”  จะต้องกินหลังอาหารทันทีหรือไม่  หากกินเมื่อท้องว่าง  ยาจะกัด
กระเพาะอาหารหรือไม่

• “กินก่อนอาหาร”

เนื่องจากอาหารจะลดการดูดซึมของยา ทำให้ยาออกฤทธิ์ได้ไม่เต็มที่ จึงแนะนำให้กินตอนท้อง
ว่าง ก่อนอาหารประมาณ 1 ชั่วโมง ได้แก่ ยาฆ่าเชื้อบางชนิด เช่น คล็อกซาซิลลิน, อะซิโทรมัย
ซิน และร็อกซิโทรมัยซิน เป็นต้น
เพื่อป้องกันอาการคลื่นไส้ อาเจียนหลังจากกินอาหาร จึงแนะนำให้กินยาก่อนอาหาร
ประมาณ 30 นาที ซึ่งเป็นระยะเวลาที่ยาเริ่มออกฤทธิ์ เช่น ยาเมโตโคลปราไมต์
(Metoclopramide) ดอมเพอริโดน (Domperidone)

• “กินหลังอาหารทันที” หรือ “พร้อมอาหาร”

เพื่อลดผลข้างเคียงของยาที่ระคายเคืืองต่อทางเดินอาหาร ทำให้เกิดอาการคลื่นไส้ อาเจียน
ปวดท้อง ถ้ากินตอนท้องว่าง หากกินยาวันละ 1 มื้อ เภสัชกรจะแนะนำให้กินยาพร้อมอาหารมื้อ
ที่หนักสุดของวันและดื่มน้ำตามมากๆ ได้แก่ ยาลดการปวด อักเสบอของกล้ามเนื้อ และกระดูก
เช่น แอสไพริน (Aspirin) ไอบูโพรเฟน (Ibuprofen) อินโดเมธาซิน (Indomethacin) แม้ว่า
ยากลุ่มนี้จะถูกพัฒนาให้มีผลข้างเคียงต่อทางเดินอาหารน้อยลง เช่น โรฟีคอกซิบ (Rofecoxib)
มีลอกซิแคม (Meloxicam) แต่ก็ยังต้องกินหลังอาหารทันที และดื่้มน้ำตามมากๆ เช่นกัน เพราะ
การกินยาุกลุ่มนี้หลังอาหารทันที จะช่วยลดอาการคลื่นไส้ลง และป้องกันการเกิดแผลในทาง
เดินอาหารด้วย

เพื่อให้ยาออกฤทธิ์ในช่วงเวลานั้นๆ เช่น ยาลดกรดประเภทอลูมินัม แมกนีเซียม มักแนะนำให้
กินหลังอาหาร 1 ชั่วโมง และก่อนนอน เนื่องจากพบว่าระดับของกรดในกระเพาะอาหาร มีปริมาณ
สูงสุดภายใน 1 ชั่วโมงหลังอาหารและเวลากลางคืน หรือยาที่ให้ร่วมกับยาเบาหวานบางขนาน
ได้แก่ อคาร์โบส (Acarbose) โวกลิโบส (Voglibose) แนะนำให้กินพร้อมกับอาหารคำแรก
เพื่อให้ยาออกฤทธิ์ยับยั้งการดูดซึมน้ำตาล ในระยะเวลาเดียวกับที่เริ่มมีการดูดซึมน้ำตาลในทาง
เดินอาหารเข้าสู่กระแสเลือด เช่นเดียวกับยาที่ดักจับไขมัน ออริสแตท (Orlistat) แนะนำให้กิน
พร้อมอาหารคำแรกในมื้อที่มีอาหารไขมันสูง

ป้องกันการรบกวนการดูดซึมของยาอื่นที่กินร่วมด้วย ในผู้ป่วยท้องเสียบางรายที่ได้รับยา
คลอเรสไทรามีน (Cholestyramine) หรือแอ็คติเวทเต็ด ชาร์โคล (Activated Char
coal) โดยแนะนำ ให้กินห่างจากยาอื่นอย่างน้อย 2 ชั่วโมง เนื่องจากยาทั้ง 2 ตัวอาจไป
ดูดซับ ยาอื่นที่ให้ร่วมด้วย ทำให้การออกฤทธิ์ของยานั้นลดลง


ข้อมูลจากคอลัมม์ รักสุขภาพ จากหนังสือพิมพ์ คม ชัด ลึก